Lekcja 5. Strefy funkcjonalne w ogrodzie. Uniwersalna recepta.

Jak urządzić poszczególne strefy funkcjonalne w ogrodzie tak aby optymalnie wykorzystać ich potencjał i stworzyć komfortowe warunki użytkowania?

Oto uniwersalna recepta na każdą ze stref. Wybierzecie z propozycji to co umiecie zrobić, możecie zrobić, co  zmieści się w waszym ogrodzie i jest wam potrzebne.

Przedogódek 

To wizytówka nas, i naszego domu. Powinien być przede wszystkim estetyczny i raczej formalny. To ta część ogrodu jaką wystawiacie na widok publiczny. Każdy może przełożyć głowę przez „płot” i tam zajrzeć. Tędy przechodzą wszyscy odwiedzający dom, zarówno goście jak i pan listonosz czy elektryk. Wiecie o co chodzi. To mała przestrzeń, ale czasem dość trudna bo łączy wiele funkcji. Musicie połączyć w niej wiodąca praktyczną  komunikację z resztą. Proponuję takie rozwiązania:

• Rośliny iglaste lub zimozielone – są estetyczne cały rok, mają raczej regularny pokrój, co powoduje wrażenie porządku,  nie musicie wykonywać specjalnej pielęgnacji np.  grabić liści.
• Raczej rośliny ozdobne z pędów, liści, igieł, a nie kwiatów – pamiętajcie, ze rośliny kwitnące są zazwyczaj bardzo krótko dekoracyjne, po przekwitnięciu często wyglądają źle. Jeżeli już musicie wybierzcie coś dłużej kwitnącego.
• Rośliny odporne na zasolenie posadźcie przy samym ogrodzeniu i podjeździe. Jeżeli sąsiadujecie z ruchliwą ulicą, to zimą część frontowa waszego ogrodu jest narażona na wpływ soli i innych substancji związanych z zimowym utrzymaniem przejezdności
• Nie sadźcie wysokich drzew, zwłaszcza jeżeli wasz dom stoi blisko frontowej części ogrodzenia (macie mały przedogródek), gdyż mogą stanowić zagrożenie dla budynku,  ogrodzenia i innych elementów. Jeżeli macie miejsce możecie poszaleć z tyłu domu.
• Ograniczcie się do max. 3-4 gatunków roślin.
• Jeżeli koniecznie chcecie coś kwitnącego ustawcie kwiaty w donicach i pojemnikach.
• Odizolujcie altanę śmietnikową i inne uciążliwe i mniej estetyczne elementy – fajnym rozwiązaniem jest pnącze, rośliny okrywowe itp.
• Rozplanuje komunikację tak aby nie deptać rabat. Wygodna komunikacja w tej części jest priorytetem.
• Przedogródek możecie spokojnie utwardzić w większej części, a nawet w całości (ograniczając rośliny do donic)  wprowadzając nawierzchnię np. kostka. Nie bójcie się tego, bo od frontu kostka wygląda lepiej niż trawa. Z tyłu domu poszalejecie z trawą.
• Pomyślcie o „wyjściu wody” od tej strony budynku jeżeli planujecie 2 wyjścia, jeżeli decydujecie się na 1, lepiej niech będzie od tyłu domu.
• Zadbajcie o łatwy dostęp do szamba i śmietnika, a jeżeli przywozicie opał np. węgiel, drewno, koniecznie uwzględnijcie to projektując strefę frontową, aby potem nie deptać po krzakach.

Strefa rekreacyjno – wypoczynkowa 

Największy obszar w każdym ogrodzie. Pełni funkcję salonu, bawialni, boiska, placu zabaw. O ile taras stanowi przedłużenie salonu, to ta strefa stanowi przedłużenie tarasu. Powinna być to swobodna przestrzeń rodzinna. Oczywiście nie oznacza to rezygnację z  estetyki. Proponuję tu:

·         Oczywiście trawnik – może być jedna przestrzeń lub może być podzielony w zależności od przeznaczenia np. pusta część uniwersalna dająca wszelkie możliwości wykorzystania, część dla maluchów gdzie instalujemy piaskownice, huśtawkę itp., część dla starszych dzieciaków gdzie mamy np. kosz do koszykówki, siatkę do siatkówki itp., wreszcie część imprezową z miejscem na ognisko i siedzeniami.

·         Wspomniany już kącik dla najmłodszych gdzie zależnie od powierzchni i możliwości możemy urządzić placyk zabaw, możemy w pobliżu tej części posadzić drzewa i krzewy owocowe – dzieciaki to lubią. Warto tak zaplanować część dla najmłodszych aby była dobrze widoczna z każdego punktu ogrodu, a przynajmniej z tych gdzie spędzamy dużo czasu np. z altany, tarasu.

·         Boisko o uniwersalnym charakterze gdzie można grac w różnego rodzaju gry – dobre w każdym wieku. Równie dobrze te funkcje może pełnić ogólna murawa.

·         Altana – polecana zwłaszcza do większych ogrodów. Zawsze jednak zastanówmy się czy nie wystarczy nam taras. Często posiadacze pięknych tarasów budują w ogrodach altany, co w zasadzie jest dublowaniem funkcji tarasu. Może lepiej spożytkować miejsce altany na inną funkcję, zwłaszcza gdy brakuje nam miejsca. Oczywiście altany są bardzo przyjemne, natomiast ich stosowanie musi mieć uzasadnienie.

·         Miejsce na ognisko lub grill – zwłaszcza to pierwsze powinno być oddalone od budynku mieszkalnego. Miejsce na ognisko najczęściej łączy się z zainstalowaniem stałych siedzisk wokół paleniska. Często łączy się je z altaną i rabatami ziołowymi.

·         Oczko wodne i wszelkie wodne formy i instalacje warto wprowadzać właśnie z tyłu budynku. Woda sprzyja relaksowi i stanowi ogromny atut ogrodowy. Pamiętajcie jednak, że wymaga bardzo dużo pracy i nie jest odpowiednia gdy w domu są małe dzieci. Jedyna forma wodna jaką ew. polecam od frontu budynku to fontanna.

·         Część rekreacyjno – wypoczynkowa to miejsce gdzie możemy posadzić wysokie drzewa.

·         Możecie tu poszaleć z rabatami, bo to właśnie ta część najczęściej jest „obramowywana” barwnymi rabatami z krzewów i bylin

·         Warto pomyśleć o dobrej izolacji od otoczenia zewnętrznego, o ile jest ono nieatrakcyjne, uciążliwe, krępujące. Chyb,a że za płotem macie las lub łakę.

Strefa gospodarcza  

Nic nie stoi na przeszkodzie aby ta część była estetyczna. Należy ja potraktować bardziej jak przedogródek w kwestii gatunków i utwrdzenia. Czasem wystarczy jedno drzewo. Bardzo fajnie w takiej części sprawdzają się pnącza i rośliny-kwiaty w pojemnikach i do tego zawłaszcza  namawiam.

Strefa użytkowa 

Czyli warzywnik, sad i zioła. Można ją całkowicie wydzielić od ogrodu, ale coraz częściej spotka się tendencje łączenia ze strefą rekreacyjno – wypoczynkową. Przejawia się to we wprowadzaniu tam drzew i krzewów owocowych, ziół i niektórych dekoracyjnych warzyw np. kapusta, kalafior, cebula, koper.

Strefa użytkowa wcale nie musi być nudna. Możemy w stylu angielskim podzielić ją na geometryczne, symetryczne kwaterki (np. kwadraty 1x1m lub 2x2m) , albo wytyczyć fikuśne wzory niczym na barokowym parterze. Możemy utwardzić albo wyżwirować ścieżki, postawić ławeczkę, a nawet zrobić ujęcie wody. Nagle okażę się, ze to nasz ulubiony skrawek ogrodu, gdzie zaszywamy się odetchnąć po całym dniu. Pamiętajcie że strefa użytkowa powinna mieć dostęp do wody. Warto aby w części była zacieniona. Możecie także zrobić tam niewielką szklarnię/folię, kompostownik, czy ujęcie na deszczówkę.

Strefa komunikacyjna

Komunikacja ponad wszystko. Jeżeli dobrze jej nie zaplanujemy to będziemy wszystko deptać. Nie miejcie złudzeń, że się przyzwyczaicie, a zwłaszcza że zrobią to wasze dzieci. Nie pomogą najładniejsze, najfikuśniejsze ścieżki, jeżeli zamiast ułatwić utrudniają życie…Chodzimy jak nam wygodnie, a nie jak ładnie. Jest taka metoda, aby sprawdzić jak chodzą ludzie, zwłaszcza w  terenach publicznych. Zanim coś zaplanujemy to patrzymy gdzie wydeptują ścieżki i… dostosowujemy się do tego (niektórzy radzą zagrabić ziemię i chodzić po niej, ale ja uważam tę metodę za nieporozumienie – kto, zwłaszcza w przestrzeni publicznej!) będzie specjalnie chodził po świeżej, grabionej ziemi i brudził buty?). To samo najlepiej zrobić w domu.

Jeżeli dopiero się wprowadziliście protestujcie teren i zobaczcie jak depczecie – będzie to widać. Jeżeli mieszkacie od dawna, to dobrze wiecie jak chodzicie, depczecie. Pamiętajcie ma być wygodnie i  nie powinno być ślisko. Znam ogrody, gdzie właściciele chodzą zimą obok ścieżek! Jeżeli zatrudniony przez was projektant ogrodu tego nie uwzględni zmieńcie go.

Strefa izolacyjna

Powinna izolować zarówno funkcjonalnie, jak i optycznie i akustycznie. Izolacja może być roślinna, może być to także np. drewniany panel lub inna przesłona. Jeżeli chodzi o rośliny to zdecydowanie lepsze z praktycznego punktu widzenia są do tego celu gatunki iglaste, bo nie tracą liści na zimę, przez co są skuteczne cały rok. Zazwyczaj najbardziej skupiamy się nad izolacją „od sąsiada” i „od ulicy”. Możemy także odizolować poszczególne części ogrodu. Wówczas izolacja może być bardziej ażurowa i symboliczna.